Fundacja Think! od kilku lat zajmuje się tematyką przestrzeni w szkołach. Chcielibyśmy dziś podzielić się z Wami nowym opracowaniem, które może pomóc nauczycielom i dyrektorom w przemianie sal lekcyjnych oraz wspólnych części szkoły w strefy uczenia się i, co bardziej istotne, w szerszym wykorzystaniu form aktywnego uczenia się wśród uczniów.
Kilka lat realizowaliśmy duży projekt Eduspaces 21, który finansowany był ze środków programu Erasmus+. Fundacja CEO i Fundacja Think!, wspólnie z partnerami ze Szwecji i Niemiec, dokonały wówczas redefinicji pojęcia przestrzeni edukacyjnej i zaprezentowały dziesiątki ciekawych działań podejmowanych przez szkoły w Europie i na świecie z myślą o modernizacji i zmianie myślenia o nauczaniu/uczeniu się w budynkach szkolnych (i nie tylko). Owocem tamtego projektu, wyróżnionego później przez Komisję Europejską, są m.in. cztery poradniki, które dostępne są na stronie www.eduspaces.eu (zob. zakładka Guidebooks). Warto zajrzeć i zainspirować się! Ale wprowadzając zmiany w przestrzeni szkoły, warto skorzystać z kolejnego opracowania.
Postanowiliśmy bowiem pójść o krok dalej. Fundacja Think! z partnerami z Belgii, Francji, Portugalii i Turcji realizuje od grudnia 2019 kolejny projekt finansowany ze środków Erasmus+, który również dotyczy przestrzeni edukacyjnej, ale w kontekście relacji z działalnością dydaktyczną szkoły, czyli z pedagogiką. Jego tytuł: Novigado – Aktywne uczenie się i innowacyjne nauczanie w elastycznych przestrzeniach edukacyjnych (https://fcl.eun.org/novigado), wskazuje już, że postanowiliśmy skupić się na trzech istotnych elementach: aktywnym uczeniu się uczniów, elastycznych przestrzeniach edukacyjnych i innowacyjnym nauczaniu (z wykorzystaniem technologii edukacyjnych). Te trzy elementy współgrają bowiem silnie ze sobą i myśląc o planowanych zmianach w przestrzeni, powinniśmy mieć je szczególnie na uwadze.
Zmiana w szkole nie powinna kończyć się jedynie na tym, aby było ładniej, bardziej estetycznie, elegancko, aby uczniowie i nauczyciele mieli bardziej zróżnicowaną przestrzeń wspólną. Nie tylko na tym, aby uczniowie czuli się w szkole „jak w domu”. Oczywiście – to jest ważne, bo już Loris Malaguzzi, włoski pedagog i współtwórca znanej metody edukacyjnej Reggio Emilia, pisał (połowa XX w.), że przestrzeń klasy to „trzeci nauczyciel”. Środowisko i otoczenie, w który uczymy się, wpływa na jakość tej edukacji i na kompetencje uczących się. Ale prawdziwym wyzwaniem, na co teraz położyliśmy szczególny nacisk, jest taka aranżacja przestrzeni i takie działanie nauczyciela, aby uczniowie zaczęli uczyć się w sposób aktywny.
Oddajemy Wam poradnik dla szkół „Przestrzeń w edukacji” w polskiej wersji językowej. Jest to opracowanie, którego nie było do tej pory na wydawniczym rynku. W czterech rozdziałach prezentujemy kilkadziesiąt ważnych badań naukowych, które dotyczą kontekstu aktywnego uczenia się i elastycznej przestrzeni w szkołach, ale główny akcent kładziemy na praktyczne zagadnienia. W przeciwieństwie do wspomnianego projektu Eduspaces, nie znajdziemy w nim wiele zdjęć i przykładów, jak europejskie szkoły zmieniały swoją infrastrukturę. Ale w zamian mamy coś specjalnego – dwa kluczowe rozdziały poświęcone elastyczności przestrzeni nauki i spektrum innowacyjnych metod i przestrzeni uczenia się.
Prezentujemy w poradniku wiele form organizacji nauki w sali lekcyjnej (lub przestrzeni wspólnej), dzięki którym uczniowie nie siedzą w ławkach słuchając tylko wykładu, ale rzeczywiście zaczynają odgrywać różne role w procesie uczenia się i „przy okazji” rozwijają ważne super-kompetencje, czyli tak zwane 4K (4C w języku angielskim): krytyczne myślenie, komunikację, kooperację i kreatywność.
Zaprezentowana koncepcja elastycznych przestrzeni edukacyjnych opracowana została na podstawie doświadczeń szkół europejskich w sieci Future Classroom, którą prowadzi partner projektu European Schoolnet. Ponadto przybliżamy koncepcję organizacji sześciu stref nauki, której pierwowzorem jest przestrzeń Future Classroom Lab w Brukseli. Wreszcie, w ostatnim rozdziale poradnika mówimy o kilku wyzwaniach związanych ze zmienianiem przestrzeni w szkole i podpowiadamy konkretne rozwiązania, które pomogą szkołom bardziej sprawnie i efektywnie przeprowadzić proces zmian w swoich budynkach.
Zapraszamy do lektury poradnika: polska wersja językowa dostępna jest na stronie projektu Novigado – pobierz poradnik „Przestrzeń w edukacji”.
***
Finansowany ze środków Erasmus+ projekt NOVIGADO koordynuje Fundacja Think! (lider konsorcjum), zaś partnerami są belgijska organizacja European Schoolnet (zrzeszająca wszystkie ministerstwa edukacji w UE), turecki YEGITEK (agencja tureckiego ministerstwa edukacji ds. technologii), francuska CANOPE (agencja francuskiego ministerstwa edukacji ds. Publikacji edukacyjnych) i dwie innowacyjne szkoły – francuska Lycee Pilote Innovant International oraz portugalska Agrupamento de Escolas Fernando Casimiro Pereira da Silva.
Projekt NOVIGADO realizowany jest do maja 2022. Na stronie https://fcl.eun.org/novigado-results sukcesywnie publikowane będą rezultaty projektu, w kilku językach, także po polsku. Już można tam znaleźć opracowanie poświęcone współczesnemu rozumieniu aktywnego uczenia się (w języku angielskim oraz m.in. streszczenie w języku polskim), opinie przedstawicieli środowisk naukowych i oświatowych dotyczących aktywnego uczenia się we współczesnej szkole, jak również kilkadziesiąt notek dotyczących przeglądu światowej literatury w tym temacie. Na blogu Novigado znajdziecie linki do webinarów poświęconych wybranym zagadnieniom edukacyjnym związanym z tematem projektu (zobacz tutaj zapowiedzi i zrealizowane webinary).
Zapraszamy do śledzenia informacji o projekcie NOVIGADO i korzystania z opracowań i materiałów dla szkół i nauczycieli.
Więcej informacji: http://fcl.eun.org/novigado
