Zapraszamy do zapoznania się z raportem "Konsumpcja w warunkach wysokiej inflacji" autorstwa dr Katarzyny Sekścińskiej. Maj 2023
Badania przeprowadzone w maju 2023 r. przez Katarzynę Sekścińską dla Fundacji Think! na panelu badawczym Ariadna pokazały, że w okresie wzrostu poziomu inflacji wyraźnie zmieniły się zachowania konsumenckie większości Polek i Polaków, zarówno w kontekście dokonywanych wyborów zakupowych, jak i decyzji pozakupowych.
Wysoki poziom inflacji zmienił sytuację finansową Polek i Polaków, w większości przypadków jest to zmiana realnie odczuwalna. W konsekwencji zostali niejako zmuszeni do refleksji nad tym, jak wyglądają ich wybory konsumenckie, a także co i w jakiej ilości wkładają do koszyków zakupowych.
PRZECZYTAJ CAŁY RAPORT – POBIERZ TUTAJ
Czego kupujemy dziś mniej?
Wzrost inflacji spowodował, że Polki i Polacy ograniczyli wydatki z różnych kategorii. Najczęściej ograniczone zostały wydatki na kulturę, wyposażenie domu i sprzęty elektroniczne, do czego przyznaje się 62% dorosłych Polek i Polaków. Jednocześnie ponad połowa dorosłych Polek i Polaków wydaje dziś mniej niż wcześniej na produkty i usługi związane z szeroko rozumianym dbaniem o siebie, w tym relaks/wypoczynek, sport, usługi kosmetyczne, fryzjerskie, masaże, ubrania i obuwie. Z drugiej strony, mimo rosnącej inflacji, Polki i Polacy w największym stopniu starają się ochronić wydatki na żywność, edukację, chemię i kosmetyki.
Na co zwracamy uwagę podczas zakupów?
Wyraźnej zmianie uległy kryteria, którymi kierują się Polki i Polacy, wybierając produkty trwałego użytku. Wzrost inflacji sprawił, że przypisujemy dziś większe niż wcześniej znaczenie kryteriom odnoszącym się do ceny (cena per se, ale również promocja/rabat) i użyteczności produktu. Jednocześnie co czwarta dorosła osoba przywiązuje dziś większą wagę do miejsca pochodzenia produktu oraz do aspektów ekologicznych i społecznych związanych z procesem jego tworzenia lub odnoszących się do działań marki.
Okres wzrostu inflacji sprawił także, że inne kryteria oceny dóbr straciły na ważności, co w szczególności dotyczy kwestii tego, czy produkt jest modny/ na czasie, jaki jest jego wygląd/design i czy został wykonany ręcznie. Wydaje się więc, że podejście Polek i Polaków do wyborów produktów stało się bardziej praktyczne, a aspekty etyczne i patriotyzm lokalny są dziś ważniejsze niż wcześniej.
Jak podejmujemy decyzje zakupowe i pozakupowe?
Polki i Polacy podejmują decyzje konsumencie mniej spontanicznie niż przed okresem wzrostu inflacji, poddając dostępne możliwości dużo bardziej dogłębnej analizie. W przypadku dóbr trwałego użytku poświęcamy dziś więcej czasu na podjęcie decyzji, porównujemy więcej opcji, porównujemy oferty cenowe różnych sklepów, poszukujemy więcej argumentów „za” i „przeciw” decyzji.
Wzrost inflacji spowodował wśród Polek Polaków także zmiany sposobu robienia zakupów. Częściej niż wcześniej porównujemy oferty cenowe w sklepach, czekamy z zakupem do momentu obniżenia ceny produktu, szukamy kuponów rabatowych i korzystamy z programów lojalnościowych. Opisane zmiany niosą za sobą niewątpliwe korzyści dla portfeli gospodarstw domowych, choć kosztują nas czas i zaangażowanie.
Czy zmiany w konsumpcji wyjdą nam na dobre?
Opisane powyżej zmiany w konsumpcji w większości przypadków wyjdą na zdrowie gospodarstwom domowym, choć dziś wymagają od nich większego zaangażowania. Większość Polek i Polaków deklaruje, że ich zmiany zachowań będą trwały, aż obniży się poziom inflacji, a tylko 30% uważa, że zmieniło swoje zachowania na stałe. Można jednak mieć nadzieję, że pozytywne zmiany dotyczące sposobów podejmowania decyzji wejdą nam w krew zanim inflacja spadnie i przestaną być dla nas wyzwaniem oraz wiązać się z wysiłkiem, którego nie lubimy.
